حتی تصور زندگی بدون شوینده‌ها هم، با کابوسی ترسناک فرق چندانی ندارد! بخصوص برای آن دسته از خانم‌ها که عشق شستن و رُفتن و برق انداختن هستند. و در میان همه شوینده‌ها، ضروری‌ترین نوعش همانا صابون، دوست دیرینه و همراه همیشگی سفرها و حضرهاست! حالا اگر این صابون گیاهی باشد، چه شود!!

تاریخ تولد اولین صابون

این‌که سر و کله اولین صابون از چه تاریخی در زندگی ما آدم‌ها پیدا شد، درست معلوم نیست. یعنی راستش این اطلاعات به دست آدم‌های معمولی دویست _ سیصد سال اخیری مثل ما نرسیده و در نتیجه تاریخ حقیقی تولد صابون‌جان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است! البته گفته می‌شود تاریخش چیزی است نزدیک به دو هزار سال پیش یا کمی بیشتر. این اطلاع را هم از روی اکتشافات باستان‌شناسانه‌ای داریم که از دل آثار به جا مانده از شهری تاریخی در حوالی ایتالیای کنونی به دست آمده است؛ جایی که ظاهراً اولین کارگاه‌های تولید انبوه صابون را داشته است.

البته یک منبع دیگر هم مدعی است ایتالیایی‌ها، فرانسوی‌ها و اسپانیایی‌ها که گویا در حدود هشتصد سال پیش در صابون‌سازی خبره شده بودند، این فن را از فنیقی‌ها یاد گرفته‌اند و البته خود فنیقی‌ها هم از مصری‌ها دریافتش کرده‌اند. سوای این‌که کدام‌ یک از این تاریخ‌ها به واقعیت نزدیک‌تر است و اولین تولیدکننده چه کسی بوده، نکته اصلی این است که تولید صابون سنتی سابقه‌ زیادی دارد و این یعنی رعایت بهداشت خیلی وقت است که بخش مهمی از زندگی ما آدم‌هاست.

صابون‌پزی در ایران

صابون به شکل امروزی آن در دوره قاجاریه و به عنوان یک کالای لوکس خارجی وارد کشور شد و بدیهی است که فقط درباریان از آن استفاده می کردند؛ تا این‌که خیلی زود در یکی از محلات تهران که به صابون‌پزخانه معروف شد، تولید صابون شروع شد و رونق گرفت و بعدها این فن، به شهرهایی مثل مراغه هم راه پیدا کرد و آن‌جا حسابی پا گرفت.

البته پیش از ورود صابون مرسوم خارجی به کشور، مردم برای شستشوی سر و بدن از روش‌های سنتی و طبق تعالیم طب سنتی استفاده می‌کردند؛ گِل سرشوی و انواع گِل‌های دیگری که داروهایی با منشأ ماده معدنی بودند که خواص بسیاری داشتند و نیز مردم به آن‌ها اقبال می‌کردند. این گِل‌ها، به صورت خاک در دسترس بودند و در هنگام استفاده با آب ترکیب می‌شدند.

ترکیبات یک صابون معمولی

خیلی قدیم‌ها، صابون را از ترکیب چربی حیوانی مثل چربی گاوی یا پیه و دنبه گوسفند و بز، یا در بعضی مناطق از ترکیب روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون، همراه با مقداری خاکستر چوب یا خاکستر گیاهان درست می‌کردند. حالا چرا خاکستر؟! چون خاکستر حاوی کربنات سدیم است که ماده‌ای قلیایی به شمار می‌آید و با چربی‌ها که ترکیب شود خاصیت پاک‌کنندگی دارد. امروز هم ترکیبات اصلی صابون همان چربی‌ها و کربنات سدیم است که با گسترش دانش شیمی، جایگزین‌های دیگری در حجم زیاد برایشان پیدا شده است، به علاوه اسانس‌ها و عطرها و افزودنی‌های رنگی و نگه‌دارنده‌ها.

وجه تمایز صابون‌ گیاهی و غیر گیاهی

تفاوت اصلی صابون‌های گیاهی و غیر گیاهی، در برخی ترکیبات اضافه‌ای است که به ماده اصلی صابون افزوده می‌شود و همین ترکیبات است که خواص جدیدی را بسته به ماده اضافه شده، به آن می‌افزاید.